ÂÂÂJako placówka kulturalno-naukowa Muzeum w Praszce działa na podstawie Ustawy o Muzeach oraz własnego statutu. Podstawowym zadaniem statutowym muzeum jest gromadzenie, katalogowanie, naukowe opracowywanie zbiorów oraz ich udostępnianie, a ponadto prowadzi działalność naukową i edukacyjną. Jest jednostką wielodziałową, składającą się z następujących działów: historycznego, etnograficznego, przyrodniczego, archeologicznego, sztuki i techniki.

1.Dział historyczny
ÂÂÂPodstawą zbiorów działu historycznego są dary pozyskiwane od mieszkańców regionu. Przedmioty te dokumentują przeszłość naszej lokalnej społeczności, jej działalność na niwie gospodarczej, kulturalnej, społecznej, politycznej itp. Przekazanie ich do zbiorów muzeum jest przejawem odpowiedzialności darczyńców, patriotyzmu lokalnego, a zarazem dążenia do zachowania materialnych świadectw historii dla następnych pokoleń. Obok różnego rodzaju dokumentów (jak akta kupna-sprzedaży, dowody tożsamości, zaświadczenia, świadectwa, legitymacje członkowskie różnych organizacji i stowarzyszeń), na inwentarz działu historycznego wpisano też cechowe dyplomy mistrzowskie, czeladnicze itp., monety, banknoty (muzeum posiada ciekawy zbiór monet rosyjskich z II połowy XIX i początku XX wieku), polskie ordery, odznaczenia, mapy i plany (m.in. mapa guberni kaliskiej z lat 80-tych XIX wieku, plan Praszki z 1940 r.) itp. Uzupełnieniem zbiorów jest Archiwum Fotograficzne, gdzie wpisywane są fotografie. Są one cennym źródłem wiedzy na temat przeszłości oraz teraźniejszości najbliższego regionu. W dziale historycznym znajdują się także kolekcje m.in. pieniądza zastępczego z ziem polskich, ryngrafów, medalierstwa, koszalińskiego pocztu Królów i Książąt Polskich oraz kolekcja papieska, w skład której wchodzą walory filatelistyczne i medalierskie. Ponadto muzeum pozyskało bardzo cenną kolekcję pocztówek zatytułowaną "Jan III Sobieski" pochodzących z miejsc związanych z tym władcą.

2.Dział etnograficzny
ÂÂÂW dziale tym gromadzone są eksponaty dokumentujące życie codzienne mieszkańców naszego regionu. Większość związana jest z zajęciami gospodarskimi: pracą na roli (np. drewniane radło, brona beleczkowa), obróbką lnu (przęślice, międlice itp.) i wełny (gręple, kołowrotki itp.). Na uwagę zasługują tradycyjny kobiecy strój ziemi wieluńskiej oraz miderok tj. śląski strój roboczy z terenu Kościelisk. Dział etnograficzny zbiera też eksponaty związane z rzemiosłem szewskim, rzeźnickim, stolarskim. Ponadto zbiory etnograficzne uzupełniają dzieła naszych lokalnych twórców ludowych. Rzeźby ludowe dłuta m.in. Stanisława Wincentego Majewskiego (znanego i cenionego twórcy ludowego z okolic Olesna), Alojzego Jarząba, Zdzisława Spodziei, Władysława Kochalskiego, Bogumiła Michalaka. Haft ręczny reprezentują prace Krystyny Hombek, Ludwiki Lipczak, Marii Kołodziejskiej, Danuty Skowyra, Ireny Hombek i Krystyny Sobińskiej. Muzeum posiada kolekcję obrazów Danieli Pęcherz i Edeltraudy Szczepańskiej, ciekawy zbiór dzbanków, a także serwetek szydełkowych i wykonanych na drutach.

3. Dział archeologiczny
ÂÂÂTrzonem zbiorów działu archeologicznego jest depozyt Muzeum Etnograficznego i Archeologicznego w Łodzi. Eksponaty zostały pozyskane podczas prac wykopaliskowych przeprowadzonych w 1959 r. przez Januarego Janikowskiego na tzw. wzgórzu Bugaj w Praszce. Stanowią wyposażenie 74 grobów ciałopalnych cmentarzyska kultury łużyckiej z V okresu epoki brązu (od około 800 do około 700 p.n.e.).

4. Zbiory sztuki
ÂÂÂW dziale sztuki gromadzone są porcelana z XIX i XX wieku, malarstwo i meble. Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja ceramiki włocławskiej oraz ekslibrisów Muzeów Polskich i związanych z tematyką religijną. Do znacznego powiększenia zbiorów działu przyczyniło się przekazanie w 1983 r. 62 obrazów z cyklu plenerów pt. "Plener Jurajski" przez Wojewódzki Urząd Kultury i Sztuki w Częstochowie. W ostatnich latach zbiór ten został powiększony o prace Moniki Grygier, absolwentki Uniwersytetu Śląskiego - filii w Cieszynie, oraz profesorów i studentów Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.

5. Zbiory przyrodnicze
ÂÂÂPodstawowym zadaniem działu przyrodniczego jest gromadzenie okazów fauny i flory okolic Praszki. Wśród nich znajdują się bażanty, jastrząb kania, myszołów, perkoz, głuszec, zające lis, łasica, jeż, głowa sarny i dzika. Ciekawostką są skamieliny muszel amonitów oraz zachowane kości mamuta włochatego. Zbiory działu zawierają także ciekawą kolekcję skał i minerałów występujących w środkowej i południowej Polsce. Pochodzi z daru pracowników naukowych Uniwesytetu Łódzkiego: prof. Tadeusza Krzemińskiego, dr Jana Ziomka, dr Piotra Czubli, dr Jana Goździka, dr Ewy Świerczewskiej-Gładyszowej, dr Grażyny Bezkowskiej, pozyskanemu dzięki wstawiennictwu prof. dr hab. Tadeusza Krzemińskego.

6. Dział techniki
ÂÂÂW dziale tym gromadzone są zabytki techniki. Na uwagę zasługują eksponaty związane w fotografią, w szczególności bardzo ciekawy zbiór aparatów fotograficznych, w tym mieszkowy z przełomu XIX i XX wieku oraz elementy wyposażenia starego zakładu fotograficznego (pulpit do retuszów, szklane klisze itp.). Ponadto w dziale gromadzimy stare maszyny do szycia oraz maszyny do pisania. Ciekawostką działu jest torba z wyposażeniem akuszerki.